بارنامه هوایی

بارنامه هوایی سند مالکیت کالا نیست و به تبع آن قابل معامله نمی باشد، مگر بر اساس مجموعه قوانین متحدالشکل بازرگانی تجاری آمریکا که بارنامه هوایی را سند مالکیت کالا می داند. به استثنای بارنامه های هوایی مشمول این قانون ، فرستنده تا زمانی که نسخه سوم بارنامه هوایی را در اختیار دارد ، محق است با پرداخت کرایه حمل ، کالا را در اختیار خود گیرد.اگر وی این نسخه اصلی را در اختیار نداشته باشد هرگونه تصرفی باطل بوده و حمل کننده مسئول هرگونه خسارتی است که توسط او به دارنده نسخه سوم اصلی بارنامه هوایی وارد می آید. اتحادیه بین المللی حمل و نقل هوایی ) یاتا ( فرم بارنامه هوایی مشترکی را برای اعضا تهیه کرده که برای حمل و نقل داخلی و بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد. شرایط مقرر در این بارنامه هوایی با مفاد کنوانسیون ورشو و اصلاحیه آن انطباق کامل دارد. یاتا شرایط قرارداد را که معمولا پشت نسخ اصلی بارنامه ذکر می گردد به صورت یکنواخت درآورده است که هر چند گاه مورد تجدید نظر قرار می گیرد. البته فرم بارنامه این اتحادیه در سریهای 12 نسخه ای تهیه می شود که سه نسخه آن اصلی است و به ترتیب اشاره شده به حمل کننده ، فرستنده و گیرنده تعلق دارد  و مابقی نیز برای امور مربوط به هواپیمایی مورد استفاده قرار می گیرد.

خسارت در راه نامه هوایی

راه نامه هوایی جزء اوراق بهادار غیر قابل انتقال می باشد و فقط رسید کالا محسوب می گردد . در صورت خسارت به محموله مطابق مقررات پیمان ورشو می بایست حمل کننده جهت هر کیلو 250 فرانک طلا معادل 20 دلار آمریکا به صاحب کالا بپردازد. علاوه بر خسارت فوق الذکر حمل و معادل 10% قیمت تمام شده کالا نیز به صاحب کالا تعلق می گیرد . توضیح اینکه در مورد بعضی کالاها از قبیل کالاهای فاسد شدنی خسارتی به صاحب کالا تعلق نمی گیرد . با توجه به غیر قابل معامله بودن راه نامه هوایی صاحب کالا پس از دریافت راه نامه می بایستی به شرکت هواپیمایی مراجعه نماید تا حواله تحویل کالا DELIVERY  را که سند قابل انتقال و سند مالکیت کالا است دریافت نماید .

در حال حاضر قانون خاصی در داخل ک0شور در مورد مقررات حمل و نقل هوایی وجود ندارد و در ارتباط با حمل هوایی داخل همان مقررات سازمان یاتا اعمال می گردد . راه نامه داخلی در همان سه نسخه اصلی راه نامه بین المللی صادر می گردد و بعلت عدم نیاز فقط چهار نسخه کپی صادر می شود .

مطالعه موردی: مسئولیت متصدی حمل و نقل هوایی

عدم رعایت نکات ایمنی و فنی از سوی متصدی حمل حرفه ای هوایی که موجب فساد محموله شود در حالی که شرایط نگهداری کالا به اطلاع متصدی رسیده باشد، تقصیر وی در حکم عمد بوده و مستوجب مسئولیت وی (طبق بند 1 ماده 25 کنوانسیون ورشو(250 فرانک طلا معادل حدود 20 دلار برای هر کیلوگرم از محموله با نرخ 42.22 دلار برای هر انس طلا) ) خواهد بود (رای شماره 910798 مورخه 21/6/91 دادگاه تجدیدنظر استان تهران، (پژوهشکده قوه قضائیه 1391, 155)). 

مطالعه موردی

در سوانح هوایی طبق مقررات ورشو و پرتکل اصلاحی ذینفع حق دریافت معادل 250 هزار طلا را ندارد و صرفاً می تواند معادل وجه آن را مطالبه نماید.